Köpekler İçin Temel Aşı Takvimi: Yavru, Yetişkin ve Yaşlı Köpeklerde Aşı Düzeni

Köpek Aşı Takvimi Nedir ve Neden Kritik Öneme Sahiptir?

Köpeklerde aşı takvimi, viral ve bakteriyel hastalıklara karşı yaşam boyu koruma sağlamak amacıyla oluşturulan bilimsel bir bağışıklık programıdır. Bu program yalnızca belirli tarihlerde yapılan enjeksiyonlardan ibaret değildir; köpeğin yaşına, bağışıklık sistemine, yaşam tarzına, çevresel risklere, sağlık geçmişine ve genetik faktörlerine göre özelleştirilmiş bir sağlık yol haritasıdır. Doğru şekilde uygulanan bir aşı takvimi, köpeklerin ölümcül enfeksiyonlarla karşılaşmasını büyük ölçüde engeller ve toplum sağlığının korunmasında kritik rol oynar.

Köpeklerde aşılamanın temel amacı; bağışıklık sistemine hastalık yapmayan fakat bağışıklık yanıtı oluşturacak kadar uyarı verecek antijenlerin sunulmasıdır. Böylece köpeğin vücudu, gelecekte gerçek virüsle karşılaştığında hızlı ve güçlü bir savunma tepkisi geliştirebilir. Bu mekanizma sayesinde gençlik hastalığı (distemper), parvovirüs, hepatit, leptospiroz ve kuduz gibi ağır seyreden enfeksiyonlara karşı uzun süreli bağışıklık sağlanır.

Aşı takvimi özellikle yavru köpeklerde büyük öneme sahiptir. Bunun nedeni maternal (anne kaynaklı) antikorların kısa sürede azalmasıdır. Yavru köpekler ilk haftalardan itibaren enfeksiyonlara karşı savunmasız hâle gelir. Bu dönemde yapılan tekrarlı aşılar, bağışıklık hafızasının oluşmasını sağlar. Yetişkin köpeklerde ise yıllık hatırlatma dozları, korumanın devamlılığı için gereklidir. Yaşlı köpeklerde bağışıklık sistemi doğal olarak zayıfladığı için aşı takvimi daha hassas planlanır.

Aşı takviminin toplum sağlığı açısından da kritik bir etkisi vardır. Özellikle kuduz gibi zoonotik (hayvandan insana geçen) hastalıkların kontrolünde düzenli aşılama zorunludur. Sokak köpeklerinin aşılanması ise şehirlerde salgınların oluşmasını engeller ve sürü bağışıklığının korunmasına yardımcı olur.

Aşı takvimi aksadığında köpek yalnızca hastalıklara karşı savunmasız kalmaz, aynı zamanda virüsü diğer hayvanlara ve insanlara taşıma riski de artar. Özellikle parvovirüs gibi çevrede aylarca canlı kalabilen patojenler, aşısız köpeklerde hızla yayılır ve yüksek ölüm oranlarına neden olabilir.

Sonuç olarak köpek aşı takvimi, her köpek sahibinin mutlak olarak bilmesi ve uygulaması gereken bir koruyucu sağlık programıdır. Bu takvimin düzenli takibi, köpeğin sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlar ve toplum genelinde bulaşıcı hastalıkların kontrol altına alınmasına katkıda bulunur.

Yavru Köpeklerde Aşı Programı (0–16 Hafta Detaylı Yol Haritası)

Yavru köpeklerde bağışıklık sistemi ilk haftalarda hızla gelişir, ancak bu dönem aynı zamanda hastalıklara karşı en savunmasız olunan süreçtir. Anne sütüyle alınan antikorlar başlangıçta koruyucu olsa da kısa sürede etkisini kaybeder. Bu nedenle 0–16 hafta arası dönem, aşılama açısından en kritik evredir. Yavru köpeğin bağışıklığının temeli bu süreçte oluşturulur.

0–6 Haftalık Dönem: Hazırlık Aşaması

Bu dönemde aşıların çoğu uygulanmaz. Bunun nedeni maternal antikorların hâlâ aktif olmasıdır. Ancak sokakta bulunan, annesiz veya riskli durumda olan yavrularda veteriner hekim kontrolünde erken destek uygulanabilir.

Bu süreçte yapılması gerekenler:

• İlk iç parazit uygulaması (2–3 haftalıkken başlar)

• Gerekiyorsa dış parazit kontrolü

• Yavrunun ısısı, hidrasyonu ve genel durumu yakından takip edilmelidir

6–8 Haftalık Aşı Başlangıcı: Puppy DP ve İlk Karma Aşı

Yavruların çoğu 6–8 hafta arası ilk aşılarını olmaya hazır hâle gelir.

Bu dönemde genellikle:

• Puppy DP (Distemper + Parvo başlangıç aşısı)veya

• Karma Aşı 1. dozuygulanır.

Distemper (gençlik hastalığı) ve parvovirüs, yavrularda çok yüksek ölüm oranına sahip olduğu için erken koruma son derece önemlidir.

9–12 Haftalık Dönem: Karma Aşı 2. Doz + Leptospiroz Başlangıcı

İlk dozdan 3–4 hafta sonra ikinci karma aşı yapılır.Bu dönemde ayrıca leptospiroz aşısının ilk dozu uygulanabilir (L4 veya L2 formu kullanılan kliniğe göre değişir).

Bu dönemde uygulanan aşılar:

• Karma (DHPP) 2. doz

• Leptospiroz 1. doz

• İç/dış parazit tekrarları

12–16 Haftalık Dönem: Karma Aşı 3. Doz + Leptospiroz 2. Doz + Kuduz Aşısı

Bu dönem, yavru köpeğin bağışıklığının tam oturduğu aşamadır.

Genellikle yapılanlar:

• Karma 3. doz

• Leptospiroz 2. doz

• Kuduz Aşısı (12 haftadan sonra)

Türkiye’de kuduz aşısı yasal zorunluluktur ve mutlaka 12 haftadan itibaren yapılmalıdır.

16 Hafta Sonrası: Programın Tamamlanması

Bazı kliniklerde 4. karma dozu tercih edilebilir özellikle:

• Çoklu köpek evlerinde

• Sokak köpeği geçmişi olanlarda

• Bağışıklığı düşük yavrularda

Bu yaşlardan sonra yavru köpek artık yıllık hatırlatma dozlarına hazırdır.

Yavru Köpek Aşı Programının Önemi

0–16 hafta döneminde yapılan aşılar:

• Ölümcül hastalık riskini %90’ın üzerinde azaltır

• Bağışıklık hafızasını oluşturur

• Sosyalleşme sürecini güvenli hâle getirir

• Parvo ve distemper gibi salgın risklerini ortadan kaldırır

Eksik veya gecikmiş aşı uygulamaları ileride ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceğinden yavru aşı takvimi veteriner önerisi doğrultusunda eksiksiz tamamlanmalıdır.

Yetişkin Köpeklerde Aşı Programı ve Yıllık Hatırlatma Dozları

Yetişkin köpekler (1–7 yaş arası) bağışıklık sisteminin en dengeli çalıştığı dönemdedir. Ancak bu durum, aşı gereksinimlerinin ortadan kalktığı anlamına gelmez. Tam aksine, yavruluk döneminde oluşturulan bağışıklığın sürdürülebilir hâle gelmesi için yıllık hatırlatma dozları mutlak gereklidir. Aşıların koruyuculuk süresi zamanla azalır ve köpek enfeksiyon karşısında yeniden savunmasız hale gelebilir.

Aşı takvimi, köpeğin yaşam tarzına göre “temel aşılar” ve “opsiyonel/risk bazlı aşılar” şeklinde ikiye ayrılır.

Temel Aşılar (Core Vaccines)

Bu aşılara tüm köpeklerin düzenli olarak ihtiyacı vardır.

1. Karma Aşı (DHPP) – Yılda BirKarma aşı; distemper (gençlik hastalığı), hepatit, parainfluenza ve parvovirüse karşı güçlü koruma sağlar. Türkiye’de viral yük yüksek olduğu için çoğu klinik yıllık tekrar uygulamasını tercih eder.Karma aşının düzenli yapılmaması, özellikle parvovirüs gibi çevrede aylarca canlı kalabilen virüsler nedeniyle ciddi salgınlara neden olabilir.

2. Kuduz Aşısı – Yılda Bir (Yasal Zorunluluk)Türkiye’de kuduz aşısı tüm köpekler için zorunludur.Aşı kartı, seyahat belgeleri ve şehir içi kontroller için kuduz aşısı mutlaka güncel olmalıdır.

Risk Bazlı Aşılar (Non-Core Vaccines)

Köpeğin yaşam tarzına, seyahat alışkanlıklarına, bölgesel hastalık oranlarına ve temas düzeyine göre uygulanır.

1. Leptospiroz Aşısı – Yılda Bir veya 6 Ayda Bir (Riskli bölgelerde)Su birikintilerinin çok olduğu bölgelerde, kırsalda yaşayan veya çamurlu alanlarda gezinen köpeklerde zorunluluğa yakındır. İnsanlara da bulaşabilen tehlikeli bir hastalıktır.

2. Bordetella (Kennel Cough) Aşısı – Yılda Bir veya 6 Ayda BirKöpek otelleri, çiftlikler, pansiyonlar, eğitim alanları ve sosyal parkları sık sık ziyaret eden köpeklerde önerilir.

3. Lyme Aşısı – Kene Yoğunluğu Olan BölgelerdeKırsal bölgelerde zaman geçiren köpeklerde uygulanır.

4. Corona Aşısı (CCoV) – Klinik Önerisine GöreHer klinikte rutin değildir, epidemiyolojik duruma göre yapılır.

Parazit Uygulamaları (Aşı Takviminin Tamamlayıcısı)

Yetişkin köpeklerde:

• Dış parazit: Ayda bir

• İç parazit: 2–3 ayda bir

Parazit yükü bağışıklığı baskıladığı için düzenli uygulama, aşıların etkisini artırır.

Genel Değerlendirme

Yetişkin köpeklerde aşı programının aksatılması, bağışıklık boşlukları oluşturur. Bu boşluklarda hastalık riski ciddi şekilde artar. Özellikle dış ortamla temas eden köpeklerde hatırlatma dozları mutlak gereklidir.

Yaşlı (Senior) Köpeklerde Aşı Düzeni ve Bağışıklık Yönetimi

Yaşlı köpekler (7 yaş ve üzeri), bağışıklık sisteminin zayıflamaya başladığı, kronik hastalıkların daha sık görüldüğü ve fizyolojik dayanıklılığın azaldığı döneme girerler. Bu nedenle aşı uygulamaları daha dikkatli planlanmalıdır. Amaç, köpeği gereksiz aşı yükünden korurken enfeksiyon riskini de minimuma indirmektir.

Senior Köpeklerde Aşı Öncesi Sağlık Değerlendirmesi

Aşı yapılmadan önce mutlaka kapsamlı veteriner kontrolü gerekir:

• Kan testleri (böbrek, karaciğer, glukoz değerleri)

• Tiroid fonksiyon testi

• Kalp ve akciğer değerlendirmesi

• FeLV/FIV gibi testler (özellikle geçmiş hastalık varsa)

• Vücut kondisyon skoru ve kilo durumu

• Enfeksiyon belirtisi olup olmadığı

Senior köpeklerde bağışıklık yanıtı daha yavaş ve zayıf olabilir, bu nedenle aşılar her zaman kişiye özel planlanmalıdır.

Hangi Aşılar Senior Köpeklerde Mutlaka Yapılır?

1. Karma Aşı (DHPP)Genellikle her yıl uygulanır; bazı düşük riskli köpeklerde 2 yılda bir protokol de uygulanabilir ancak Türkiye’de viral yük nedeni ile yıllık tekrar daha güvenlidir.

2. Kuduz AşısıYasal zorunluluk nedeniyle her yaşta uygulanır.Ancak çok ciddi kronik hastalıkları olan köpeklerde veteriner hekim tarafından tıbbi muafiyet raporu verilebilir.

Risk Durumuna Göre Uygulanan Aşılar

1. Leptospiroz AşısıBöbrek yetmezliği olan köpeklerde dikkatle değerlendirilmelidir, ancak riskli bölgelerde genellikle uygulanır.

2. Bordetella ve ParainfluenzaSosyal köpeklerde önerilir. Yaşlı köpekler solunum enfeksiyonlarını daha ağır geçirir.

Senior Köpeklerde Aşılama Riskleri

Yaşlı köpeklerde yan etki ihtimali yavru ve yetişkinlere göre daha yüksek olabilir:

• Daha belirgin halsizlik

• Uzamış iyileşme süresi

• Aşı bölgesinde aşırı hassasiyet

• Kısa süreli iştahsızlık

• Nadir de olsa ateş

Bu nedenle yaşlı köpeklerde aşı sonrası 48 saatlik gözlem önemlidir.

Yaşlı Köpeklerde Bağışıklığı Destekleyen Ek Faktörler

Aşının etkinliğini artırmak için:

• Omega-3 destekleri

• Kaliteli yaş mama ve yüksek protein içeriği

• Düzenli kan tahlili

• Düzenli parazit uygulaması

• Depresyonu azaltan rutinler (düşük stres seviyesi)

• Düzenli egzersiz programı

Köpeğin genel sağlığı iyiyse aşıların etkisi de daha güçlü olur.

Sonuç

Senior köpeklerde aşılama hastalığa karşı savunmayı sürdürmek için zorunludur; ancak her köpek bireysel olarak değerlendirilmelidir. Aşı sıklığı, köpeğin yaşına ve sağlık durumuna göre optimize edilmelidir.

Köpek Aşı Maliyetleri 2025 (Türkiye İçin Güncel Fiyatlar)

Köpek aşı fiyatları, 2025 yılı itibarıyla Türkiye genelinde klinikten kliniğe değişmekle birlikte belirli bir ortalama aralıkta seyretmektedir. Fiyatlar; aşının markasına, ithal ya da yerli olmasına, uygulama yapılan şehre, veteriner hekimlik hizmet bedeline ve muayene ücretinin dahil olup olmamasına göre değişiklik göstermektedir. Ayrıca aşı öncesinde yapılan parazit uygulamaları, kan testleri ve klinik ortamın donanımı da toplam maliyeti etkiler.

2025 yılı için Türkiye’de ortalama aşı maliyetleri şu şekildedir:

Karma Aşı (DHPP) – 2025 Fiyat Aralığı

Köpeklerde en temel korumayı sağlayan karma aşı, distemper, hepatit, parvovirüs ve parainfluenza gibi ölümcül hastalıklara karşı bağışıklık oluşturur.2025 yılı fiyatları:

• Yerel klinikler: 600 – 900 TL

• İthal ve premium markalar: 900 – 1.600 TL

• Muayene dahil paket: 1.200 – 2.000 TL

Yavru dönemde 2–3 doz; yetişkin ve senior köpeklerde yılda bir kez uygulanır. Yıllık maliyet bu döngüye göre hesaplanmalıdır.

Kuduz Aşısı – 2025 Fiyat Aralığı

Türkiye’de köpeklerde kuduz aşısı yasal zorunluluktur ve her yıl tekrar edilmesi gerekir.

• Kuduz aşısı: 300 – 700 TL

• Muayene dahil: 700 – 1.300 TL

Çoğu klinikte kuduz aşısı, resmi kayıt defterine işlenerek verilir ve microchip ile birlikte işlem yapıldığında fiyat farklılıkları olabilir.

Leptospiroz Aşısı – 2025 Fiyat Aralığı

Suda çoğalan, kemirgenlerle bulaşan ve insanlara da geçebilen tehlikeli leptospira bakterisine karşı koruma sağlar.

• Fiyat aralığı: 700 – 1.500 TL

• İthal markalar: 1.500 – 2.300 TL

İlk yıl iki doz, sonrasında yılda bir kez uygulanır.

Bordetella (Kennel Cough) Aşısı – 2025 Fiyat Aralığı

Köpek otelleri, pansiyonlar, eğitim alanları ve çoklu köpek evleri için zorunlu hâle gelen bu aşı:

• Fiyat aralığı: 600 – 1.400 TL

• Burundan uygulanan intranasal versiyonlarda: 900 – 1.800 TL

Parainfluenza (PI) ve Adenovirus Aşıları

Genellikle karma aşının içinde bulunur; ayrı uygulama gerektiğinde fiyatlar:

• Fiyat aralığı: 500 – 1.000 TL

Corona (CCoV) Aşısı

Her klinikte rutin değildir; epidemiyolojik duruma göre uygulanır.

• Fiyat aralığı: 600 – 1.200 TL

Tüm Aşılar İçin Yıllık Toplam Maliyet

Bir köpek için yıllık ortalama aşı ve muayene gideri:3.500 – 7.500 TL(Sosyal veya kırsal köpeklerde daha yüksek olabilir.)

Şehir Bazlı Fiyat Farkları

• İstanbul – Ankara – İzmir: En yüksek fiyat seviyeleri

• Mersin – Bursa – Antalya: Orta seviye

• Daha küçük şehirler: Daha uygun fiyatlar

Aşı maliyetleri, düzenli veteriner kontrolleriyle birleştirildiğinde, ciddi hastalıkların tedavi maliyetlerinin yanında çok küçük bir yatırım olarak kalır.

Köpek Aşı Türleri ve Koruduğu Hastalıklar (Tablo)

Aşağıdaki tablo, blog kurallarımıza uygun şekilde köpek aşılarını, korudukları hastalıkları ve kısa açıklamalarını kapsamlı biçimde gösterir.

Köpek Aşıları ve Koruma Alanları Tablosu

Aşı Türü	Koruduğu Hastalıklar	Hastalık Açıklaması
Karma Aşı (DHPP)	Distemper, Hepatit (Adenovirus-1), Parvovirüs, Parainfluenza	Distemper sinir sistemi ve solunum yollarını etkileyen ölümcül bir hastalıktır. Parvo ağır kanlı ishalle ilerler ve özellikle yavrularda ölüm oranı çok yüksektir. Hepatit ve parainfluenza ciddi solunum ve karaciğer sorunlarına yol açar.
Kuduz Aşısı (Rabies)	Kuduz virüsü	Zoonotik, sinir sistemini etkileyen ve %100 ölümcül seyreden viral hastalık. Türkiye’de yıllık tekrar edilmesi yasal zorunluluktur.
Leptospiroz Aşısı (L2 veya L4)	Leptospira bakterisi	Suda, çamurda ve kemirgen dışkısında gelişen bakteri; böbrek ve karaciğer yetmezliğine neden olabilir. İnsanlara da bulaşır (zoonotik).
Bordetella Aşısı (Kennel Cough)	Bordetella bronchiseptica	Köpek otelleri, pansiyonlar, eğitim alanları gibi sosyal ortamlarda hızla yayılan şiddetli öksürükle seyreden solunum yolu enfeksiyonu.
Lyme Aşısı	Borrelia burgdorferi	Kenelerle bulaşan bu hastalık eklem ağrısı, ateş ve nörolojik bulgulara yol açabilir. Kırsal bölgelerde yaygındır.
Corona Aşısı (CCoV)	Canine coronavirus	Daha çok yavrularda görülen sindirim sistemi enfeksiyonu. Genellikle hafif seyreder fakat bağışıklığı düşük köpeklerde ağırlaşabilir.
Influenza Aşısı (H3N2/H3N8)	Köpek gribi virüsleri	Amerika ve bazı ülkelerde yaygın olup barınaklarda salgınlara neden olabilir. Türkiye’de sınırlı kullanılır.

Bu tablo sayesinde köpek sahipleri, hangi aşıların hangi hastalıklara karşı koruma sağladığını çok net bir şekilde görebilir. Özellikle karma ve kuduz aşılarının temel, leptospiroz ve bordetella aşılarının ise risk bazlı olduğu açıkça anlaşılmaktadır.

Aşı Öncesi Hazırlık ve Klinik Muayene Protokolü

Köpeklerde aşı uygulamalarının güvenli ve etkili olabilmesi için aşılama öncesinde doğru hazırlık yapılması kritik bir adımdır. Aşı yalnızca bağışıklığı uyaran bir işlem değildir; köpeğin mevcut sağlık durumunun değerlendirildiği kapsamlı bir klinik süreçtir. Özellikle yavru ve yaşlı köpeklerde bu hazırlıklar, aşı etkinliğini ve güvenliğini doğrudan etkiler.

Aşı Öncesi Evde Yapılması Gereken Hazırlıklar

Köpek sahibinin, aşı uygulamasından önce belirli noktalara dikkat etmesi gerekir:

1. Köpeğin genel durumu gözlemlenmeli.Köpekte halsizlik, iştahsızlık, ishal, kusma, öksürük, burun akıntısı veya bariz bir hastalık belirtisi varsa aşı ertelenmelidir. Hasta hayvanlara uygulanan aşı, bağışıklığı baskılayabilir ve hastalığın şiddetini artırabilir.

2. Normal öğün düzeni korunmalı.Aşı öncesinde köpeğin aç bırakılması gerekmez. Çok tok olması da önerilmez; normal rutinde beslenmelidir.

3. Stres azaltılmalı.Aşı öncesinde aşırı oyun, yorucu gezinti veya stres yaratacak durumlar önerilmez. Köpeğin sakin ve rahat olması bağışıklık yanıtını olumlu etkiler.

4. Parazit uygulamaları kontrol edilmeli.İç ve dış parazitler bağışıklığı baskılayabildiğinden aşılama öncesi mutlaka kontrol altına alınmalıdır.

• İç parazit uygulaması: Aşıdan genellikle 3–5 gün önce yapılır.

• Dış parazit uygulaması: Aynı gün yapılması önerilmez.

Bu hazırlıklar, aşının daha güvenli uygulanmasını sağlar ve aşı sonrası olası yan etkileri azaltır.

Klinik Muayene Protokolü (Aşı Öncesi)

Veteriner hekim, aşılama işleminden önce mutlaka fiziki muayene yapar ve aşıya engel olabilecek bir durumun olup olmadığını değerlendirir.

1. Fiziksel muayene:

• Ateş ölçümü

• Solunum muayenesi

• Kalp dinleme

• Ağız, göz ve kulak kontrolü

• Deri ve tüy kontrolü

• Dehidrasyon değerlendirmesi

• Lenf nodu muayenesi

Bu değerlendirme, köpeğin o anda aşı uygulamasına uygun olup olmadığını belirler.

2. Aşı geçmişinin incelenmesiDaha önceki aşılar, uygulama tarihleri ve kullanılan markalar gözden geçirilir. Bu bilgiler yeni takvimin planlanması için gereklidir.

3. Risk analiziKöpeğin yaşam tarzı, dış ortamla temas düzeyi, seyahat geçmişi ve diğer hayvanlarla etkileşimi değerlendirilir.

4. Gerekli testler (Duruma göre)

• Leptospiroz yoğun bölgelerde hızlı test

• Yaşlı köpeklerde kan tahlili

• Sosyal köpeklerde bordetella değerlendirmesi

5. Aşının uygulanmasıAşı, deri altına veya kas içine uygulanır. Bazı aşılar (bordetella) burun içine uygulanabilir. Uygulama kısa sürer ve çoğu köpek minimal stres yaşar.

6. Aşı sonrası kayıtAşı bilgileri, tarih ve lot numarası hem aşı karnesine hem de klinik sistemine işlenir. Bu kayıt, takip eden yıllar için büyük önem taşır.

Aşı öncesi hazırlık ve muayene protokolü, köpeğin sağlığı ve aşının etkinliği açısından atlanmaması gereken bir süreçtir.

Aşı Sonrası Görülebilecek Yan Etkiler ve Yönetimi

Aşılar genel olarak çok güvenlidir; ancak her tıbbi işlem gibi köpeklerde de bazı yan etkiler görülebilir. Yan etkilerin büyük bölümü hafif ve geçicidir. Bu belirtilerin çoğu, bağışıklık sisteminin aktif olarak çalıştığını gösterir. Ancak hangi belirtilerin normal, hangilerinin acil müdahale gerektirdiğini bilmek köpek sahibi için son derece önemlidir.

Normal Sayılan Yan Etkiler (24–48 Saat İçinde Geçer)

1. Hafif halsizlik ve uyku hâliKöpekler aşı sonrası daha sakin olabilir. Bu bağışıklık aktivasyonunun doğal bir sonucudur.

2. Hafif ateşVücut sıcaklığı 39.5°C’ye kadar çıkabilir. Bu durum genellikle 24 saat içinde düzelir.

3. İştahsızlıkAşı sonrası 12–24 saat sürebilen iştah azalması normaldir.

4. Aşı bölgesinde şişlik, sertlik veya sıcaklık artışıBu şişlik birkaç gün içerisinde kendiliğinden kaybolur.

5. Hafif öksürük veya hapşırık (özellikle bordetella sonrası)Burundan uygulanan aşılar kısa süreli solunum belirtileri oluşturabilir.

Bu belirtiler genellikle kendiliğinden düzelir ve endişe etmek gerekmez.

Orta Düzey Yan Etkiler (Dikkatle Takip Edilmeli)

• 40°C ve üzeri ateş

• Sürekli kusma

• Sürekli ishal

• 48 saati aşan iştahsızlık

• Aşı bölgesinde büyüyen şişlik

Bu durumda veteriner hekime haber verilmelidir.

Acil Durum Oluşturan Ciddi Yan Etkiler

Nadir görülür fakat acil müdahale gerektirir.

1. Anafilaksi (Aşırı duyarlılık reaksiyonu)Genellikle aşıdan sonraki ilk 30 dakika içinde ortaya çıkar. Belirtileri:

• Ani çökme

• Şiddetli halsizlik

• Solunum güçlüğü

• Tüm vücutta yaygın şişme

• Kusma – ishalBu durumda köpek acilen veteriner kliniğine götürülmelidir.

2. Aşı bölgesinde tümörleşme (FISS benzeri reaksiyon – çok nadir)Aşı yerinde:

• 3 haftadan uzun süren şişlik

• 2 cm’den büyük sert kitle

• Büyümeye devam eden lezyonBu belirtiler veteriner değerlendirmesi gerektirir.

Aşı Sonrası Evde Bakım Önerileri

• Köpeğe sakin bir ortam sağlanmalıdır.

• Zorlayıcı egzersizlerden kaçınılmalı.

• Temiz su ve mama her zaman ulaşılabilir olmalıdır.

• Aşı bölgesi elle fazla oynanmamalıdır.

• 48 saatlik gözlem yapılmalıdır.

Aşı sonrası görülen hafif etkiler bağışıklık sisteminin normal tepkisidir. Ancak ciddi belirtiler ortaya çıktığında hızlı müdahale hayati önem taşır.

Aşıların Bağışıklık Sistemi Üzerindeki Etki Mekanizması

Köpeklerde aşıların çalışma mantığı, bağışıklık sistemine gerçek bir virüsle karşılaşmış gibi kontrollü bir uyarı vererek, hastalığa yakalanmadan bağışıklık hafızası oluşturmasını sağlamaya dayanır. Aşı içeriğinde hastalık yapmayan fakat bağışıklık sistemini uyaran antijenler bulunur. Bu antijenler köpeğin vücuduna verildiğinde bağışıklık sistemi onları “tehlike” olarak algılar ve savunma mekanizmasını aktif hale getirir.

Aşı Vücuda Girince Ne Olur?

Aşı uygulandıktan sonra ilk olarak antijen sunan hücreler devreye girer.Bunlar dendritik hücreler ve makrofajlardır. Bu hücreler:

• Antijeni yakalar

• İşler

• Daha sonra T lenfositlerine sunar

T lenfositleri bu sunumu aldıktan sonra “aktif bağışıklık” süreci başlamış olur.

T Hücrelerinin Rolü

Aşı sonrası aktive olan T hücreleri iki ana görevi üstlenir:

• Yardımcı T hücreleri: Bağışıklığın koordinasyonunu sağlar, B hücrelerini antikor üretimi için uyarır.

• Sitotoksik T hücreleri: Hücre içi virüsleri hedef alır ve onları yok eder.

Bu sayede köpek gerçek virüsle karşılaştığında enfeksiyon oluşmadan hızlı tepki verir.

B Hücrelerinin Antikor Üretimi

Aşıların en önemli etkilerinden biri, spesifik antikor üretiminin başlamasıdır.Bu antikorlar:

• Virüsleri etkisiz hâle getirir

• Virüsün hücrelere girişini engeller

• Enfeksiyonun oluşmasına izin vermez

Özellikle parvovirüs ve distemper gibi agresif virüslere karşı antikor üretimi hayati önem taşır.

Hafıza Hücrelerinin Oluşumu

Aşıların uzun süreli koruyuculuğunun temelinde hafıza T ve B hücreleri bulunur.Bu hücreler:

• Aynı hastalık etkeniyle karşılaşıldığında çok hızlı bağışıklık yanıtı oluşturur

• Antikor seviyelerinin tekrar yükselmesini sağlar

• Hastalığın başlamasına fırsat vermeden virüsü yok eder

İşte bu nedenle yavru köpeklerde hatırlatma dozları (booster) uygulanır; bağışıklık hafızası güçlü kurulsun diye.

Modifiye Canlı ve İnaktif Aşıların Etki Farkı

Modifiye canlı aşılar:

• Daha güçlü bağışıklık yanıtı oluşturur

• Koruma süresi daha uzundur

• Genellikle tek dozla etkili olabilir

İnaktif (ölü) aşılar:

• Daha güvenli kabul edilir

• Bağışıklık yanıtı daha zayıf olduğundan birden fazla doz gerekir

Çoğu klinik, yavruluk döneminde güçlü bağışıklık için modifiye canlı karma aşıları tercih eder.

Aşıların Koruyuculuk Süresi

• Parvovirüs: 1–3 yıl

• Distemper: 1–3 yıl

• Kuduz: 1 yıl (Türkiye’de yıllık zorunluluk vardır)

• Leptospiroz: 6–12 ay

Türkiye’de viral yük yüksek olduğu için yıllık tekrar protokolleri daha güvenli kabul edilir.

Sonuç

Aşılar köpeklerin bağışıklık sistemini gerçek hastalığa yakalanmadan eğitir, koruma sağlar ve uzun vadeli bağışıklık hafızasını güçlendirir. Bu süreç bilimsel olarak kanıtlanmış ve köpek sağlığında en önemli koruyucu hekimlik uygulaması hâline gelmiştir.

Aşı Takviminde Gecikme Olursa Ne Olur?

Aşı takviminde gecikme, köpeğin bağışıklığında “boşluk” oluşmasına neden olur. Bu boşluk döneminde bağışıklık seviyesi düşer ve köpek hastalık karşısında daha savunmasız hâle gelir. Gecikmenin etkisi, köpeğin yaşına ve hangi aşının aksadığına göre değişiklik gösterir.

Yavru Köpeklerde Gecikmenin Riskleri

Yavru köpeklerin bağışıklık sistemi henüz tam gelişmediği için gecikme çok daha tehlikelidir.

• karma gecikirse temel bağışıklık aktif oluşmaz

• doz gecikirse antikor seviyesi yeterince yükselmez

• doz yapılmazsa bağışıklık hafızası oluşmaz

• Parvovirüs riski %300’e kadar artabilir

Yavrularda en ölümcül hastalık olan parvo, aşı takvimi aksayan köpeklerde çok hızlı yayılır ve ölüm oranı çok yüksektir.

Yetişkin Köpeklerde Gecikme

Yetişkin köpeklerde gecikme tam korumasızlık yaratmasa da:

• Bağışıklık seviyesi düşer

• Parvovirüs ve distemper riskleri artar

• Kuduz aşısının gecikmesi yasal sorun yaşatabilir

• Sosyal köpeklerde bordetella ve leptospiroz salgın riski yükselir

Birçok yetişkin köpek, gecikmiş aşı nedeniyle hastalığa yakalanarak kliniklere getirilmektedir.

Yaşlı (Senior) Köpeklerde Gecikme

Senior köpeklerin bağışıklık sistemi zayıfladığı için gecikme:

• Hastalığın ağır seyretmesine

• Uzun iyileşme süresine

• Solunum ve sindirim yolu enfeksiyonlarının kolay yayılmasına

neden olabilir.

Bu yaş grubunda gecikme riskleri daha ciddidir.

Aşı Takvimi Gecikirse Ne Yapılır?

Veteriner hekim şu stratejilerden birini uygular:

1. Program Baştan BaşlatılırÖzellikle yavru köpeklerde gecikme varsa karma aşı programı yeniden düzenlenir.

2. Eksik Doz TamamlanırYetişkin ve senior köpeklerde genellikle bu yöntem uygulanır.

3. Antikor Seviyesi Ölçümü (Titer testi)Bazı durumlarda antikor düzeyi ölçülerek aşının gerekliliği belirlenebilir.Ancak bu test pahalı olduğu için yaygın değildir.

Gecikmenin Görünmeyen Sonuçları

• Toplu köpek evlerinde salgın riski yükselir

• Yavru köpeklere bulaştırma ihtimali artar

• Kuduz nedeniyle yasal yaptırım riski oluşur

• Parvo ve distemper çevrede aylarca canlı kaldığı için taşıyıcı olma ihtimali artar

Sonuç

Aşı takviminde gecikme masum görünse de köpeğin sağlığı üzerinde ciddi riskler oluşturur. Gecikme fark edildiği anda veterinere başvurulmalı ve en uygun program yeniden düzenlenmelidir.

Ev Köpeği ve Dışarı Çıkan Köpeklerde Aşı Farklılıkları

Köpeklerin yaşam tarzı, uygulanacak aşı programını belirleyen en temel değişkenlerden biridir. Bir köpeğin gününün çoğunu içeride geçirmesi onun risksiz olduğu anlamına gelmez; aynı şekilde dışarı çıkan köpeklerde risk seviyesi katlanarak artar. Bu nedenle aşı programı, köpeğin yaşam şekline göre bilimsel temelde farklılaştırılmalıdır.

Ev Köpeklerinde Aşı Gereklilikleri

Evde yaşayan köpeklerin dış dünya ile teması sınırlı olsa da risk tamamen sıfır değildir. Viral hastalıklar ev ortamına şu yollarla taşınabilir:

• İnsanların ayakkabı ve kıyafetleri

• Eve gelen misafirlerin temas ettiği dış ortamlar

• Evin balkon ve bahçe gibi açık alanları

• Dışarıdan gelen paket ve eşyalar

• Sokak hayvanlarıyla dolaylı temas

Bu nedenle tüm ev köpeklerinde şu aşılar kaçınılmazdır:

1. Karma Aşı (DHPP) – YıllıkParvovirüs, distemper ve hepatit gibi ölümcül hastalıklara karşı temel korumadır.

2. Kuduz Aşısı – YıllıkTürkiye’de yasal zorunluluktur. Ev köpeği olması bu zorunluluğu ortadan kaldırmaz.

3. Parazit Uygulamaları – DüzenliEv köpekleri bile pire ve kene riski taşır. Bu nedenle dış parazit ayda bir, iç parazit 2–3 ayda bir uygulanmalıdır.

Ev köpeklerinde opsiyonel aşılar:

• Bordetella (sosyalleşenler için)

• Leptospiroz (kırsal veya su birikintisi olan bölgelerde)

Dışarı Çıkan Köpeklerde Aşı Gereklilikleri

Dışarı çıkan köpekler daha geniş bir mikrobiyal ortamla temas eder, dolayısıyla risk seviyeleri çok daha yüksektir. Bu nedenle daha kapsamlı bir program gerekir.

Bu köpeklerde uygulanması zorunlu veya şiddetle önerilen aşılar:

1. Karma Aşı – Mutlaka Yılda BirDış ortamda parvo ve distemper çok hızlı yayılır.

2. Kuduz Aşısı – Mutlaka Yılda BirZoonotik risk nedeniyle dışarı çıkan köpeklerde hayati öneme sahiptir.

3. Leptospiroz Aşısı – Mutlaka Yılda Bir veya 6 Ayda BirSulak alanlarda, kırsalda, çiftlikte, parkta ve yürüyüş patikalarında risk yüksektir.

4. Bordetella (Kennel Cough) – Sosyal Köpeklerde ZorunluPark ziyareti, köpek oteli, pansiyon, eğitim alanları, kalabalık ortamlar için gereklidir.

5. Lyme Aşısı – Kene Yoğunluğu Olan BölgelerdeDoğada zaman geçiren veya kamp yapan köpeklerde mutlaka uygulanmalıdır.

Ev ve Dışarı Çıkan Köpeklerin Aşı Programı Arasındaki Temel Fark

Köpek Tipi	Zorunlu Aşılar	Ek Aşılar	Risk Seviyesi
Ev Köpeği	Karma, Kuduz	Bordetella (duruma göre), Leptospiroz (bölgeye göre)	Orta
Dışarı Çıkan Köpek	Karma, Kuduz, Leptospiroz	Bordetella, Lyme, Corona (kliniğe göre)	Çok yüksek

Sonuç

Ev köpeklerinde temel aşılama koruma sağlar, ancak dışarı çıkan köpeklerde ek aşılar zorunlu hâle gelir. Köpek yaşam tarzını değiştirdiğinde (örneğin ev köpeğiyken doğa yürüyüşlerine başlayan bir köpek) aşı programı da revize edilmelidir.

Riskli ve Bağışıklığı Düşük Köpeklerde Aşılama Stratejileri

Bağışıklığı baskılanmış veya hastalık geçmişi bulunan köpeklerde aşılama normal prosedürlerden farklı değerlendirilmelidir. Bu gruptaki köpekler; kronik hastalık taşıyanlar, ileri yaştakiler, kemoterapi görenler, ağır enfeksiyon geçirmiş olanlar veya genetik bağışıklık sorunları olan köpeklerdir.

Amaç: Gereksiz aşı yükünden kaçınırken, koruyucu bağışıklığı en yüksek seviyede tutmak.

1. Kronik Hastalığı Olan Köpekler

Örneğin böbrek yetmezliği, karaciğer hastalığı, diyabet veya kalp yetmezliği bulunan köpeklerde aşılama daha dikkatli yapılır.

• Aşıdan önce tam kan tahlili yapılmalıdır.

• İnaktif aşılar daha güvenli olabilir.

• Aşı zamanı, hastalığın stabil olduğu döneme göre planlanmalıdır.

2. Bağışıklığı Zayıf Yavrular

Annesiz, düşük kilolu, malnütrisyonlu veya zayıf yavrularda:

• Aşı öncesi vücut ısısı, hidrasyon ve enerji seviyesi düzeltilmelidir.

• Program yetişkinlere göre daha sıkı takip edilir.

• Aşı geciktiyse protokol genellikle baştan başlatılır.

3. Farklı Enfeksiyon Geçirmiş Köpekler

Distemper, parvo veya ağır solunum enfeksiyonu geçirmiş köpeklerde:

• Bağışıklık sisteminin toparlanması beklenir.

• Aşılar yoğun antibiyotik/antiviral tedavi döneminde yapılmaz.

• Parazit yükü mutlaka azaltılmalıdır.

4. Yaşlı (Senior) Köpekler

• Yan etki riski daha yüksektir.

• Aşı sonrası gözlem süresi uzatılır.

• Uzun süreli kronik hastalığı olan köpeklerde gerektiğinde aşı aralığı uzatılabilir.

5. Alerjik Köpekler

Daha önce aşıya bağlı reaksiyon geçirmiş olanlarda:

• Aşı farklı marka ile tekrarlanır.

• Aşıdan önce antihistamin uygulanabilir (veteriner kararıyla).

• Aşıdan sonra klinikte 30 dakika gözlem yapılır.

6. Kemoterapi veya İmmunosupresif Tedavi Alan Köpekler

• Canlı modifiye aşılar kullanılmaz.

• İnaktif veya rekombinant aşılar tercih edilir.

• Bağışıklık durumu tedavi sürecine göre değerlendirilir.

7. Riskli Köpekler İçin Genel Strateji

• Gereksiz aşı yükünden kaçın

• Kan tahlili ve genel muayeneyi ihmal etme

• Parazit kontrolünü düzenli tut

• Stres seviyesini minimumda tut

• Aşı sonrasını dikkatle gözlemle

Sonuç

Bağışıklığı düşük veya riskli köpeklerde aşılama tek tip bir protokol değildir. Her köpek, kendi sağlık durumuna göre değerlendirilir ve aşı takvimi bireyselleştirilir. Doğru planlama ile bu köpeklerde de yüksek seviyede koruma sağlanabilir.

Hamile ve Emziren Köpeklerde Aşı Uygulaması

Hamile ve emziren köpeklerde aşılama, standart protokollerden farklı bir yaklaşım gerektirir. Çünkü bu dönemde uygulanan yanlış bir aşı hem anne köpeği hem de yavruları etkileyebilir. Aşı türünün seçimi, uygulama zamanı, köpeğin sağlık durumu ve çevresel risk faktörleri göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılmalıdır. Hamilelik boyunca amaç; köpeğin hem kendi bağışıklığını korumak hem de yavrulara olabilecek en yüksek antikor geçişini sağlamaktır.

Hamile Köpeklerde Aşı Yapılır mı?

Genel kural: Hamile köpeklere modifiye canlı aşı yapılmaz.Bunun nedeni, canlı virüs barındıran aşıların plasenta bariyerini geçerek yavrularda gelişim bozukluğuna, enfeksiyona veya düşük riskine yol açabilmesidir.

Hamilelik döneminde şunlar önerilmez:

• Modifiye canlı karma aşı (DHPP)

• Canlı Bordetella aşıları

• Canlı parainfluenza kombinasyonları

Ancak özel durumlar için inaktif (ölü) aşılar değerlendirmeye alınabilir.

Hangi Durumlarda Aşı Yapılması Gerekebilir?

Veteriner hekim aşağıdaki koşullarda hamilelik döneminde inaktif aşı uygulamayı tercih edebilir:

• Kuduz riskinin yüksek olduğu bölgeler

• Köpeğin doğum yapacağı ortamda parvo/distemper salgını olması

• Barınak, çiftlik veya çoklu köpek evi gibi yüksek riskli ortamlarda yaşaması

• Köpeğin aşı geçmişinin tamamen belirsiz olması

Bu gibi istisnalar dışında hamilelikte aşı uygulaması önerilmez.

Hamilelik Öncesi Aşılamanın Önemi

En güvenli yaklaşım, köpek hamile kalmadan en az 1 ay önce gerekli aşıların tamamlanmış olmasıdır. Bu sayede:

• Anne güçlü bağışıklık geliştirir

• Yavrular için pasif bağışıklık (kolostrum yoluyla antikor geçişi) artar

• Hamilelik döneminde aşı gereksinimi ortadan kalkar

Emziren Köpeklerde Aşılama

Emzirme dönemi, hamilelikten daha güvenli bir periyottur. Bu dönemde köpekler genellikle aşılanabilir.

Emzirme döneminde yapılabilenler:

• İnaktif kuduz aşısı

• İnaktif leptospiroz aşısı

• İnaktif karma aşı varyantları

• Bordetella’nın inaktif formu

Önerilmeyenler:

• Modifiye canlı aşılar

• İntra-nasal (burun içi) canlı Bordetella aşısı

Emzirme döneminde yapılan inaktif aşılar yavruların sağlığına zarar vermez; ancak modifiye canlı aşılar yavrularda enfeksiyona yol açabilir.

Sonuç

Hamile köpeklerde aşılama çok dikkat gerektirir ve çoğu zaman yapılmaz; emziren köpeklerde ise doğru aşı türü seçildiğinde güvenli bir şekilde uygulanabilir. En ideal yaklaşım, dişi köpeğin hamile kalmadan önce tam aşılı hâle getirilmesidir.

Aşı Güvenliği, Kontrendikasyonlar ve Bilimsel Kanıtlar

Modern veteriner aşıları, uzun yıllara dayanan bilimsel çalışmalar, saha verileri ve uluslararası veteriner otoritelerinin (WSAVA, AVMA, AAHA) protokolleri doğrultusunda güvenli kabul edilir. Aşılar milyonlarca köpek üzerinde test edilmiştir ve ciddi yan etki oranları son derece düşüktür. Buna rağmen aşılama işlemi bilimsel protokoller çerçevesinde doğru şekilde uygulanmalıdır.

Köpek Aşılarının Güvenlik Temelleri

• Aşılar GMP standartlarında üretilir.

• Her aşı serisi kalite kontrol testinden geçer.

• Klinik öncesi ve saha çalışmalarında güvenlik profili değerlendirilir.

• Uluslararası kuruluşlar yılda bir protokol güncelleyerek güvenlik kriterlerini belirler.

Bu süreç, aşıların %99'un üzerinde güvenli olduğunu kanıtlamıştır.

Aşıların Kontrendike Olduğu Durumlar

Bazı durumlarda aşı uygulanması geçici veya kalıcı olarak ertelenebilir:

1. Ateş ve aktif enfeksiyon varlığıKöpek hasta iken aşı yapılmaz; bağışıklık sistemi zaten yoğun çalışmaktadır.

2. Ciddi kronik hastalıklarBöbrek yetmezliği, ağır kalp yetmezliği gibi durumlarda risk değerlendirmesi yapılmalıdır.

3. Bağışıklığı baskılayan tedaviler (kemoterapi, steroidler)Canlı modifiye aşılar uygulanmaz.

4. Şiddetli alerji veya anafilaksi öyküsüAşı farklı marka ile yapılır; öncesinde antihistamin uygulanabilir.

5. Hamilelik (özellikle canlı aşılar)Kontrendikasyonlar nedeniyle hamilelikte modifiye canlı aşı yapılmaz.

Aşıların Bilinen Yan Etki Oranları (Bilimsel Veriler)

Uluslararası saha çalışmalarına göre:

• Hafif yan etkiler: %1–3

• Orta düzey reaksiyon: %0.1

• Anafilaksi: 10.000’de 1

• Aşı ilişkili tümörleşme: Son derece nadir (100.000’de 1’den daha düşük)

Bu oranlar, aşının fayda-risk analizinde aşılamanın çok daha güvenli olduğunu ortaya koyar.

Bilimsel Olarak Kanıtlanmış Koruyuculuk Düzeyleri

• Parvovirüs aşısı, tam uygulandığında %98’e kadar koruma sağlar.

• Distemper aşısı güçlü ve uzun süreli bağışıklık oluşturur.

• Leptospiroz aşısı, ölümcül böbrek ve karaciğer enfeksiyonlarının görülme oranını büyük ölçüde azaltır.

• Kuduz aşısı %100’e yakın koruma sağlar.

Bu sonuçlar, köpeklerde aşılamanın yaşamsal değerini gösteren güçlü bilimsel kanıtlardır.

Toplumsal Koruma (Sürü Bağışıklığı)

Aşılamanın yalnızca bireysel değil, toplumsal faydası da vardır.Düzenli aşılama:

• Sokak köpekleri popülasyonunda salgınları önler

• Parvo ve distemper gibi hastalıkların yayılmasını engeller

• İnsan sağlığını korur (kuduz)

• Barınaklarda toplu ölüm oranını azaltır

Sonuç

Aşılar bilimsel olarak güvenlidir, etkili koruma sağlar ve köpek sağlığının en önemli parçasıdır. Kontrendikasyonlar yalnızca profesyonel değerlendirme ile belirlenmeli, aşı uygulaması her zaman veteriner hekim kontrolünde yapılmalıdır.

FAQ (Sıkça Sorulan Sorular)

Köpeklerde aşı takvimi neden bu kadar önemlidir?

Köpeklerde aşı takvimi, ölümcül viral ve bakteriyel hastalıkları önleyen bilimsel bir programdır. Distemper, parvovirüs, hepatit ve kuduz gibi patojenler çevrede uzun süre canlı kalabilir ve köpek bu virüslerle temas ettiğinde bağışıklığı yeterli değilse hastalık çok hızlı gelişebilir. Aşılar köpeğin bağışıklık sistemini önceden hazırladığı için hastalık başlamadan savunma mekanizması devreye girer. Ayrıca kuduz gibi zoonotik hastalıklar nedeniyle aşı takvimi insan sağlığı açısından da zorunludur.

Yavru köpeklerin ilk aşısı ne zaman yapılmalıdır?

Yavru köpeklerin ilk aşıları genellikle 6–8 haftalıkken başlatılır. Bu dönemde maternal (anne) antikorlar düşmeye başladığı için aşıya en uygun dönemdir. Daha erken dönemde yapılan aşılar, maternal antikorların baskılayıcı etkisi nedeniyle tam koruma sağlamayabilir. Bu nedenle 6–8 hafta ideal başlangıçtır.

Yavru köpeklerde aşılar kaç doz uygulanır?

Yavrularda karma aşı genellikle 3 doz hâlinde uygulanır:

• doz: 6–8 hafta

• doz: 9–12 hafta

• doz: 12–16 haftaLeptospiroz ve Bordetella gibi aşılar için de iki dozluk başlangıç protokolleri vardır. Dozların düzenli aralıklarla yapılması bağışıklığın oturmasını sağlar.

Yetişkin köpeklerde yıllık aşılar hangileridir?

Yetişkin köpeklerde her yıl yapılması zorunlu olan aşılar:

• Karma aşı (DHPP)

• Kuduz aşısıRisk durumuna göre:

• Leptospiroz

• Bordetella

• LymeBu aşılar yıllık korumayı sürdürmek için gereklidir.

Evde yaşayan köpek yine de aşılanmalı mı?

Evet. Ev köpekleri bile virüslerle dolaylı şekilde temas edebilir. İnsanların ayakkabıları, kıyafetleri, eve gelen insanların dokunduğu yüzeyler ve balkondan gelen böcekler hastalık taşıyabilir. Özellikle parvovirüs ev ortamına çok kolay taşınır ve aylarca yüzeylerde canlı kalabilir. Bu nedenle ev köpekleri bile temel aşılarını mutlaka olmalıdır.

Aşıdan sonra köpeğim neden halsiz oluyor?

Aşı sonrası halsizlik bağışıklık sisteminin aktif olarak çalışmasının doğal bir sonucudur. Köpeğin enerjisi bağışıklık yanıtına yöneldiği için hafif uyku hâli ve isteksizlik görülebilir. Genellikle 12–24 saat içinde normale döner. Ancak 48 saatten uzun sürerse veteriner hekim kontrolü gerekir.

Köpeklerde aşı sonrası ateş normal midir?

Evet. Aşı sonrası hafif ateşın görülmesi normaldir. Bağışıklık yanıtının doğal bir parçasıdır. Ancak ateş 40°C’yi aşarsa, uzun sürerse veya köpek ciddi şekilde halsizse veteriner değerlendirmesi gerekir.

Aşıdan sonra köpeğin halsizliği kaç gün sürer?

Çoğu köpekte 24 saat içinde düzelir. Bazı duyarlı bireylerde bu süre 48 saate kadar uzayabilir. Ancak 2 günü aşan belirgin halsizlik ve iştahsızlık normal değildir ve mutlaka kontrol edilmelidir.

Aşı sonrası köpeğin iştahı neden azalır?

Aşılar bağışıklığı uyardığı için kısa süreli iştah kaybı görülebilir. Köpeğin sindirim sistemi ve enerji dengesi bu sırada bağışıklığa yöneldiği için geçici iştahsızlık normaldir. Ancak 24–48 saatten uzun süren iştahsızlık değerlendirilmelidir.

Köpeklerde aşı sonrası şişlik normal midir?

Aşı bölgesinde bezelye boyutunda şişlik veya sertlik görülmesi çok yaygındır ve genellikle 3–7 gün içinde kaybolur. Şişlik 2 cm’den büyükse, 3 haftadan uzun sürerse veya giderek büyüyorsa buna “aşı reaksiyonu” denir ve incelenmelidir.

Aşı sonrası köpeğimi yıkayabilir miyim?

Aşıdan sonra en az 48 saat köpek yıkanmamalıdır. Vücut ısısının düşmesi bağışıklık yanıtını olumsuz etkileyebilir ve enfeksiyonlara yatkınlık oluşturabilir. Ayrıca aşı sonrası stresli bir banyo iyileşme süresini uzatabilir.

Aşıdan sonra köpeğimi dışarı çıkarabilir miyim?

İlk 24 saat ağır egzersiz, uzun yürüyüşler veya kalabalık ortamlara girmek önerilmez. Hafif tuvalet ihtiyaçları dışında gezdirme yapılabilir. Ancak yavru köpeklerde aşı takvimi tamamlanmadan parklara ve yüksek riskli alanlara götürmek tehlikelidir.

Köpeklerde aşı gecikirse ne olur?

Gecikme, bağışıklık seviyesinin düşmesine neden olur. Yavrularda gecikme özellikle tehlikelidir çünkü bağışıklık sistemi tam oturmamıştır. Yetişkin köpeklerde gecikme yeniden bulaşma riskini artırır. Kuduz aşısının gecikmesi ise yasal sorun oluşturur. Gecikme fark edildiğinde veteriner hekim protokolü yeniden düzenler.

Köpeklerde aşılar gerçekten işe yarıyor mu?

Evet. Bilimsel çalışmalar distemper ve parvovirüs aşılarının ölüm oranını %90’ın üzerinde azalttığını göstermektedir. Kuduz aşısı %100’e yakın koruma sağlar. Leptospiroz ve bordetella aşıları salgınları önlemede çok etkilidir. Aşı, köpek sağlığını korumanın en güçlü yöntemidir.

Aşısız köpek beslemenin riskleri nelerdir?

Aşısız köpekler ölümcül viral hastalıklara karşı savunmasızdır. Parvo, distemper, kuduz, hepatit ve leptospiroz gibi hastalıklar çok hızlı ilerler ve çoğu zaman ölümle sonuçlanır. Ayrıca kuduz aşısı olmayan köpekler yasal olarak sorun yaratabilir ve toplum sağlığı riski oluşur.

Hamile köpeklerde aşı yapılır mı?

Hamile köpeklerde aşı uygulaması genellikle yapılmaz; özellikle modifiye canlı aşılar kesinlikle yapılmamalıdır. Ancak yüksek riskli durumlarda veteriner hekim inaktif aşı kullanabilir. En ideal yaklaşım, köpeğin hamile kalmadan önce tam aşılı hâle getirilmesidir.

Emziren köpeklerde aşı yapılabilir mi?

Emziren köpeklerde inaktif aşılar güvenle uygulanabilir. Modifiye canlı aşılar önerilmez. Emzirme döneminde yapılan doğru aşılar, anne köpeğin bağışıklığını koruduğu gibi yavruların pasif bağışıklığını da güçlendirir.

Köpeklerde aşıya bağlı alerjik reaksiyonlar olur mu?

Evet ama oldukça nadirdir. Anafilaksi, genellikle aşıdan sonraki ilk 30 dakika içinde görülür. Solunum güçlüğü, tüm vücutta şişme, kusma veya ani çökme gibi belirtiler acil müdahale gerektirir. Klinik ortamında hızlı müdahale ile tamamen kontrol altına alınabilir.

Aşı sonrası köpek neden çok uyur?

Aşının bağışıklığı uyarması nedeniyle köpeklerde enerji seviyesi düşebilir ve normalden fazla uyuyabilir. Bu durum genellikle 24 saat içinde düzelir.

Aşıdan sonra köpekte öksürük olması normal mi?

Burundan (intranasal) uygulanan bordetella aşılarında kısa süreli hapşırık ve öksürük görülebilir. Bu belirtiler 24–48 saat içinde kaybolur. Ancak uzun süren, derin öksürük veya nefes darlığı varsa klinik değerlendirme gerekir.

Köpeklerde kuduz aşısı ne kadar korur?

Kuduz aşısı çok güçlü bağışıklık oluşturur ve tam uygulandığında %100’e yakın koruma sağlar. Türkiye’de yıllık tekrar edilmesi yasal zorunluluktur.

Parazit uygulamaları aşılarla birlikte yapılabilir mi?

İç parazit aşıdan birkaç gün önce yapılabilir. Dış parazit uygulamalarının ise aşıyla aynı gün yapılmaması önerilir. Çünkü deriden emilen kimyasallar bağışıklık sistemini hafif zorlayabilir.

Köpeklerde yıllık aşıları yaptırmamak hangi risklere yol açar?

En büyük risk ölümcül viral hastalıklardır. Ayrıca sosyal köpeklerde bordetella salgınları, kırsal köpeklerde leptospiroz riski çok artar. Kuduz aşısının gecikmesi yasal yaptırım oluşturur. Aşısı yapılmayan köpekler çevresindeki diğer hayvanları ve insanları riske atabilir.

Keywords

köpek aşı takvimi, yavru köpek aşı programı, kuduz aşısı köpek, köpek karma aşısı, leptospiroz aşısı

Sources

• American Veterinary Medical Association (AVMA)

• World Small Animal Veterinary Association (WSAVA)

• American Animal Hospital Association (AAHA)

• Mersin Vetlife Veterinary Clinic – Haritada Aç: https://share.google/XPP6L1V6c1EnGP3Oc